ప్రతీ ఇంట్లో బాలగోపాలం, శబరి సేవా సమితి

    కేవలం 6 కేజీల బరువున్న రెండున్నరేళ్ల చిన్నారిని చూసి కళ్లు నిజాన్ని నమ్మలేదు. ఆ చిన్నారిని కాపాడమని హృదయం దేవుడిని వేడుకుంది. కానీ మెదడు ముందే సమాధానం చెప్పింది. రాత్రి పొద్దుపోయేసరికి ఆ చిన్నారి ఆత్మ ఈ లోకంలో లేదనే వార్త వచ్చింది. మహారాష్ట్రలోని కర్జాత్‌ తహసీల్‌లోని అటవీ ప్రాంతాల్లో పోషకాహార లోపంతో ఏటా 70-80 మంది చిన్నారులు చనిపోతున్నారు. ఈ పిల్లల పోషణ ద్వారా దేశ భవిష్యత్తును ఎలా కాపాడాలి??? ఈ ప్రశ్న రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ యొక్క చిన్ననాటి నుండి స్వయంసేవక్ అయిన ప్రమోద్ వసంత్ జీని చాలా ఇబ్బంది పెట్టింది, అతను ఈ అంశంపై తీవ్రంగా పని చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. ఏళ్ల తరబడి కళ్యాణ్ ఆశ్రమంలో పూర్తి సమయం గడిపిన ప్రమోద్ జీ, ఆశ్రమం ద్వారా అటవీ ప్రాంతాల పరిస్థితులను బాగా అర్థం చేసుకున్నారు. పోషకాహార లోపంపై స్వతంత్రంగా పనిచేయడానికి 2003లో శబరి సేవా సమితిని స్థాపించాడు. అతని భార్య శ్రీమతి రంజనా ప్రమోద్‌తో పాటు, కర్జాత్ జిల్లాలోని కొన్ని గ్రామాల నుండి 2 నెలల నుండి 5 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గల సుమారు 700 మంది పోషకాహార లోపం ఉన్న పిల్లలను గుర్తించారు. ఆ పిల్లలకు పరిశుభ్రత, క్రమం తప్పకుండా వైద్యపరీక్షలు, పౌష్టికాహారం (పప్పులు, వేరుశనగలు, నాగలి, కొబ్బరినూనె, ఆవు నెయ్యి మొదలైనవి) ఉచితంగా పంపిణీ చేయడంతోపాటు గర్భిణీ స్త్రీల పౌష్టికాహారంపై కూడా శ్రద్ధ చూపారు. దీనితోపాటుగా పిల్లల తల్లితండ్రులను చదువుకునేలా చేశారు.

దీనివలన చాలా ఆశ్చర్యకరమైన ఫలితాలు వచ్చాయి. 2002 వరకు ఈ తహసీల్‌లో ప్రతి సంవత్సరం 70-80 మంది పిల్లలు పోషకాహార లోపం కారణంగా చనిపోయారు, అయితే 2008లో ఈ సంఖ్య 3-4కి తగ్గింది. అంటే ఇప్పటివరకు 20,000 మంది చిన్నారుల ప్రాణాలు కాపాడబడ్డాయి.

శబరి సేవా సమితి 1600 కంటే ఎక్కువ గ్రామాలలో పని చేస్తోంది, 8 జిల్లాల్లోని అటవీ నివాస ప్రాంతాలైన రాయగఢ్, పాల్ఘర్, థానే, నందుర్బార్, ధూలే, జల్గావ్, సెంద్వా, దాద్రా నగర్ హవేలీ (కేంద్రపాలిత ప్రాంతం)లోని గ్రామస్తులకు సహాయం చేస్తోంది. ఈ వనవాసి ప్రాంతాల నుండి 47 మంది కార్యకర్తలు ఈ పనిలో  చేరారు.

సాధారణంగానే ప్రతీ జీవనంలో సమస్యలు నిరంతరం వస్తుంటాయి, అటవీ ప్రాంతాల్లో తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు ఆహారం కోసం పొలాల్లో పగలు మరియు రాత్రి పని చేస్తారు, కానీ వారి పిల్లలను చదివించడంలో వారికి ఆసక్తి లేదు. శబరి సేవా సమితి 2006 నుండి ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ పాఠశాలలు మరియు గ్రామాల్లో అనేక విద్యా కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తూనే, ప్రతి జన్మాష్టమి నాడు పుస్తక హుండీ ఉత్సవ్‌ను ప్రారంభించింది. దీని కింద రామాయణం, మహాభారతం మరియు అనేక నైతిక విద్యా పుస్తకాలు పిల్లలకు ఉచితంగా పంపిణీ చేయబడ్డాయి.

కర్జాత్ తహసీల్‌లోని కషాలే గ్రామంలో 35 మంది విద్యార్థులు చదువుతున్న ఉచిత హాస్టల్ ఉంది, ఇది మాత్రమే కాదు, కౌమార బాలికలకు విద్యా శిబిరాలు మరియు 10 ఉచిత లైబ్రరీలను కూడా ప్రారంభించి గ్రామాల్లో పిల్లలతో పాటు మహిళలకు చదువుపై అవగాహన కల్పించారు.

వనవాసి కళ్యాణ్ ఆశ్రమానికి అఖిల భారత సహ మహిళా అధిపతిగా పనిచేసిన శ్రీమతి రంజనా జీ మాట్లాడుతూ. రెండు కాళ్లూ లేకపోవడం వాళ్ళ దివ్యంగురాలైన నిర్మల పెళ్లి చేసుకోలేకపోయిందని, అయితే ఆమె కుట్టు కేంద్రం నుండి శిక్షణ తీసుకున్న తర్వాత తన కాళ్లపై తానూ నిలబడగానే పెళ్లి చేసుకున్నానని చెప్పారు. పెళ్లయ్యాక ఈరోజు భర్తకు ఇంటి ఖర్చుల కోసం పూర్తిగా సహకరిస్తోంది.

శిక్షణ తీసుకుని సొంతంగా బొటిక్ తెరవడమే కాకుండా తన భర్త కొత్త ట్యాక్సీ వ్యాపారం చేసేందుకు తన పొదుపు సొమ్ము లో రూ.35 వేలు బ్యాంకులో డిపాజిట్ చేసింది శూరవాణి గ్రామానికి చెందిన కవిత. ఇదే కథ అంజలిది కూడా, 6 సంవత్సరాల క్రితం తన భర్త చనిపోవడంతో, అంజలి కుట్టు కేంద్రంలో శిక్షణ పొందింది మరియు నేడు అదే సెంటర్‌లో మహిళలకు కుట్టు నేర్పుతోంది మరియు సొంతంగా బోటిక్ కూడా నడుపుతోంది. ఇలా దాదాపు 10 కుట్టు కేంద్రాలు నడుస్తుండగా, వాటి నుంచి 750 మంది మహిళలు శిక్షణ తీసుకోగా, 480 మంది మహిళలు తమ కాళ్లపై నిలబడ్డారు.

నిస్సహాయుల కోసం ఒక చిన్న ఆసరా వారి జీవితంలో మరియు ఆత్మగౌరవంతో బలంగా నిలబడటానికి చాలా సహాయపడుతుంది. రెండు చేతులూ వికలాంగుడైన సురేశ్‌ పద్వీకి తన ఖర్చులు కూడా భరించడం చాలా కష్టంగా ఉండేది, కానీ ఈరోజు తన కుటుంబం మొత్తాన్ని తనతో పాటు పోషిస్తున్నాడు. 4 సంవత్సరాల క్రితం శబరి సేవాసమితి సహాయంతో సంపాదించిన చిన్న కిరాణా దుకాణమే నేటి అతని జీవితానికి ఆధారం. ఈ విధంగా శబరి సేవా సమితి ద్వారా సుమారు 460 మంది దివ్యాంగులు, అంధులకు అనేక విధాలుగా సహాయ సహకారాలు అందిస్తున్నారు.

అడవులలో, కొండ ప్రాంతాలలో నివసించే ప్రజలు సాధారణంగా వ్యవసాయంపై ఆధారపడతారు, కానీ నీటి సమస్య వారి జీవితాల్లో పెద్ద సమస్యగా మారుతుంది. కమిటీలోని కార్యకర్తలందరి సహకారంతో ఈ ప్రాంతంలో కూడా పకడ్బందీగా, ప్రణాళికాబద్ధంగా పనులు జరుగుతున్నాయి. పాల్ఘర్, సాత్పురా వంటి అనేక ప్రాంతాలతో సహా దాదాపు 950 ఎకరాల భూమిలో శబరి సేవా సమితి నీటిపారుదల ఏర్పాట్లు చేసింది. చెట్ల పెంపకాన్ని ప్రోత్సహిస్తూ, గ్రామస్తుల సాగునీటి, తాగునీటి సమస్యను దృష్టిలో ఉంచుకుని, ధడ్‌గావ్, జవహర్, అక్కల్‌కువ తహసీల్‌లలో సుమారు 20,000 మామిడి మరియు ఇతర పండ్ల చెట్లను మరియు 50,000 టేకు చెట్లను నాటడం ద్వారా, కుటుంబాలు స్వయం సమృద్ధిగా మారడానికి ప్రేరేపించబడుతున్నాయి. 32 బావులు, కొన్ని చోట్ల బోర్‌వెల్‌లు, కొన్ని చోట్ల వాటర్ ట్యాంకులు, కొన్ని చోట్ల కాంక్రీట్ డ్యామ్‌లు కూడా నిర్మించారు. ఈ విధంగా, నీటిపారుదల, వ్యవసాయం, పండ్లు, తోటలు మొదలైన వాటి వలన సేవా సమితి ద్వారా ఉపాధి పొందడం కారణంగా సుమారు 5000 కుటుంబాలు స్వావలంబన దిశగా ముందుకు సాగుతున్నాయి.

ప్రతి ఒక్కరు తమ కోసమే జీవిస్తారు కానీ తమ జీవితమంతా దేశప్రజల కోసం అంకితం చేయడం అంత సులభం కాదు. అటవీ ప్రాంతాల్లోని ప్రజల జీవితాలను సులభతరం చేస్తూ, దేశ ప్రధాన స్రవంతితో వారిని కలుపుతున్న శబరి సేవా సమితి కృషి నిజంగా స్ఫూర్తిదాయకం.