రైతుకు నిజమైన తోడు - షెట్కారి వికాస్ ప్రకల్ప్

వ్యవసాయం అనేది తమాషా కాదు. ఇది ఒకరి సహనాన్ని పరీక్షిస్తుంది, ఇక్కడ కొంతమంది రైతులు తమ దయనీయ పరిస్థితులతో బతకడానికి బదులు ఆత్మహత్యలు కూడా చేసుకుంటున్నారంటే సమస్య తీవ్రత అర్ధం అవుతుంది. భారతదేశంలోని అనేక రాష్ట్రాల్లో తీవ్రమైన పేదరికం కారణంగా రైతులు వరుస ఆత్మహత్యలు చేసుకోవడం నిజంగా ఆందోళన కలిగించే విషయం. ప్రత్యేకించి అనేక ప్రధాన వార్తాపత్రికలు మహారాష్ట్రలోని విదర్భ ప్రాంతంలో ఇటువంటి కేసులను నివేదించినప్పుడు అది ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించింది.

మహారాష్ట్రలోని కొంఘరా గ్రామానికి చెందిన సునీతా జాదవ్ కంటే ఈ వాస్తవాన్ని ఎవరు ఎక్కువ అర్థం చేసుకోగలరు? మహారాష్ట్రలోని యవత్మాల్ జిల్లా కొంఘరా గ్రామానికి చెందిన సునితా జాదవ్ కు మూడో కూతురు పుట్టిందని భర్త ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. భారతదేశంలోని ప్రతి సంవత్సరం వందలాది మంది రైతులు ఆత్మహత్య చేసుకుంటున్నారు, ఎందుకంటే వారి చేతికి చిక్కిన పంట కుటుంబం యొక్క ఆకలి మరియు అప్పుల మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడానికి ఎప్పుడూ సరిపోదు. రైతుల ఆత్మహత్యలు పెరుగుతున్న క్రమంలో ‘షెట్కారీ వికాస ప్రకల్ప్’ ను ప్రారంభించారు. యావత్మాల్ జిల్లాలో, అప్పటి ప్రచారక్ శ్రీ సునీల్ దేశ్‌పాండే జీ (ప్రస్తుతం అఖిల భారతీయ సహ సంపర్క్ ప్రముఖ్) కృషితో, ఈ ప్రాజెక్ట్ ద్వారా సంస్థ రైతులకు జీరో బడ్జెట్ వ్యవసాయంపై శిక్షణ ఇవ్వడం ద్వారా మధ్యతరగతి రైతుల ఆదాయాన్ని పెంచింది. మరోవైపు ఆత్మహత్యలు చేసుకున్న రైతుల కుటుంబాలకు ఉపాధి కల్పించడం ద్వారా వారిని కూడా స్వావలంబన దిశగా తీర్చిదిద్దారు. కష్టాల్లో ఉన్న రైతు కుటుంబాల పిల్లల చదువుల కోసం ఉచిత హాస్టల్‌ను కూడా సంస్థ నిర్వహిస్తోంది. ప్రస్తుతం ఈ హాస్టల్‌లో 65 మంది చిన్నారులు ఉండగా మొదటి బ్యాచ్‌కు చెందిన కొందరు ఇంజినీరింగ్‌ పూర్తి చేశారు.

సంస్థ యొక్క పూర్తి పేరు దీనదయాళ్ బహుళార్ధసాధక ప్రసార మండలి. ఇందులో ఒక  ప్రాజెక్ట్ ‘షెత్కారి’ అంటే ఫార్మింగ్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రాజెక్ట్ (FDP). సంస్థ కోఆర్డినేటర్ శ్రీ గజానన్ జీ పర్సోద్కర్ మాట్లాడుతూ ఇప్పటి వరకు సుమారు 400 మంది పేద రైతు కుటుంబాలను వివిధ స్థాయిల్లో స్వావలంబన దిశగా తీర్చిదిద్దామన్నారు. ఇప్పుడు కొంఘరా గ్రామానికి చెందిన సునీతా జాదవ్‌ను తీసుకోండి, భర్త ఆత్మహత్య, ముగ్గురు కూతుళ్లను పోషించే బాధ్యత. సునీతకు జీవితం అన్ని తలుపులు మూసేసింది. అప్పుడు షెట్కారీ కుటుంబం ఆమెకు సహాయం చేయడానికి ముందుకు వచ్చింది. ఈ రోజు ఆమె సంస్థ సహాయంతో తన సొంత జనరల్ స్టోర్ నడుపుతోంది. తన ముగ్గురు కూతుళ్లు ఆ సంస్థ సహాయంతో మంచి విద్యాసంస్థల్లో చదువుతున్నారని సునీత చెప్పింది.

గజానన్ జీ ప్రకారం, రైతుల పరిస్థితిని మెరుగుపరచడానికి అనేక స్థాయిలలో పనులు జరుగుతున్నాయి. ఉచిత మరియు నాణ్యమైన విత్తనాల పంపిణీ, సేంద్రియ వ్యవసాయ శిక్షణ, స్వయం సహాయక బృందాల ఏర్పాటు మరియు నీటి సంరక్షణ ద్వారా సమగ్ర పరివర్తనకు సంస్థ పునాది వేసింది. అదే సమయంలో ఆత్మహత్యలు చేసుకున్న రైతుల పిల్లలను చదివించడంతో పాటు కుటుంబంలో బాధ్యతాయుతమైన వ్యక్తికి ఉపాధి కల్పించి స్వావలంబన పొందేందుకు సంస్థ దోహదపడింది. ఈ సంస్థ సమాజంలో నిస్వార్థ సేవ చేస్తున్న వ్యక్తులకు ప్రతి సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 25న దీనదయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అవార్డును అందజేస్తుంది.